تبیین مفهوم "حق به شهر" بر مبنای دستگاه فکری هانری لُـهِ فور

مفهــوم حــق بــه شــهر ایــن روزهــا بــه طــور نســبتا گســترده و بــه نحــوی مــورد اســتفاده قــرار میگیــرد کــه گویــی معنــای آن بــرای همــگان روشــن اســت. امــا آنچــه کمتــر بــه آن پرداختــه میشــود، چیســتی و خاســتگاه شــکلگیری آن و مهمتــر از همــه، پیونــد آن بــا دموکراســی رادیــکال اســت. اقبــال عمومــی ــــ هــم در ســطح جهانــی و هــم در ایــران ــــ بــه ایــن مفهوم و بــه مــوازات فقــدان کاوش انتقــادی دربــارهی آن، متضمــن خطــری اســت کــه مســئله ِی محــوری آن را تحریــف کنیــم. در نتیجــه، بررســی موشــکافانه ی ایــن مفهــوم، ضــرورت می یابــد. بــه همیــن منظــور در ایــن نوشــتار، بــا بررســی اندیشــه های هانــری لُهِ فــور، مبــدع ایــده ی حــق بــه شــهر، برآنیــم تــا تصویــری کلــی از مفاهیمــی ارائــه دهیــم کــه مفهــوم حــق بــه شــهر صرفــا بــه کمــک آنهــا، معنــای کامــل خــود را مییابــد. بــه ایــن ترتیــب ســعی میکنیــم تــا امــکان فروکاســتگرایی را در برخــورد بــا مفهــوم حــق بــه شــهر بکاهیــم و تصویــری نســبتا دقیــق را از آن فراهــم کنیــم. بــه همیــن منظــور، ابتــدا بــه دیالکتیــک از دیــد لُهِفــور و پیونــدش بــا مفاهیمــی ماننــد پراکســیس و انســان کامــل میپردازیــم. زیــرا بــه نظــر میرســد روش دیالکتیکــی خــاص لُهِفــور، زنجیــر پیونددهنــدهی اندیشــه های او بــه شــمار مــیرود. در ادامــه، بــه مفهــوم بیگانگــی میپردازیــم؛ مفهومــی کــه در اندیشــه های لُهِفــور نقشــی تعیین کننــده دارد و وی از آنهــا بــه ســان تجربه هــای روزمــره یــاد میکنــد کــه نقــدش مســتلزم نقــد زندگــی روزمــره اســت. نقــد بیگانگــی همچــون تجربــه ای روزمــره، نقشــی بنیــادی بــه زندگــی روزمــره میبخشــد. بــر ایــن مبنــا، دیگــر انقــلاب و تغییــر اجتماعــی را نمی تــوان صرفــا در ســطح دولــت یــا اقتصــاد جســت. بــه ایــن ترتیــب، انقــلاب، بــه انقــلاب در زندگــی روزمــره تبدیــل میشــود. ســپس، بــه اصلیتریــن مفهــوم در تبییــن حــق بــه شــهر میرســیم: تولیــد فضــا. آنچــه باعــث میشــود لُهِفــور حــق بــه شــهر را بــه حــق بــر فضــا گســترش دهــد. پــس از آنکــه بــه ایــن ترتیــب تصویــری کلــی از منظومــه ی اندیشــه ورزی لُهِفــور ارائــه میشــود، بــه طــور دقیقتــر بــر مفهــوم حــق بــه شــهر متمرکــز میشــویم تــا ایــن بــار بــا دیــدی ژرفتــر آن را بنگریــم.